Uitslag verkiezingen NL: feest, status quo of toename van ellende?

De opluchting voorbij
De ‘partij’ van Geert Wilders is op 15 maart niet de sterkste politieke kracht van Nederland geworden. De opluchting nationaal en internationaal is groot. De vraag is echter of de uitslag van de Nederlandse verkiezingen inderdaad aanleiding geven tot optimistische inschattingen wat betreft de toekomst van het land. Zeker, de regering is afgestraft, ze is de helft van haar zetels kwijt. Maar toch kan Rutte hoogstwaarschijnlijk verder als minister-president. Dit betekent niks anders dan dat het doorgaat met de politiek van het neoliberaal marktvandalisme dat de kiezers in de armen van Wilders drijft. 

Rutte heeft Wilders’ ‘verkeerd populisme’ met zijn eigen populisme verslagen. De verkiezingsstrijd was een treurig pseudo-politiek spektakel dat ertoe heeft geleid dat de neoliberale meerderheid in de Tweede Kamer groter is geworden. De sociale onzekerheid op de arbeidsmarkt, de woningmarkt en in het onderwijs gaat dus in de komende jaren nog meer toenemen. Een programma van meer chauvinisme, meer winst, minder belasting, meer asfalt, hogere huren, meer ongelijkheid. Het staat buiten kijf dat dit de voedingsbodem voor extreem rechts en vreemdelingenhaat alleen maar gaat vergroten. Een verkiezingsuitslag dus waardoor de komende jaren de onzekerheid, de ongelijkheid, de haat, de minachting, de angst voor alles wat niet ‘normaal’ is, verder dreigt toe te nemen.

Amsterdam
Het lichtpuntje van de verkiezingen is misschien de winst van GroenLinks. Terwijl de koopmannen van de PvdA met hun neoliberalisme light-politiek terecht de woestijn in gestuurd zijn, lijkt er aan de linkse kant een politieke kracht te ontstaan die tenminste in theorie de normen en waarden van de sociaal-democratie op eigentijdse manier nieuw leven in zou kunnen blazen. In Amsterdam is GroenLinks de sterkste partij geworden, gevolgd door D66. Ten opzichte van de laatste gemeenteraadsverkiezingen is de PvdA bijna verdwenen en de SP ongeveer gehalveerd. De nederlaag van de SP kan gezien worden als het gevolg van haar deelname aan het College van B&W, waarmee zij zich mede verantwoordelijk maakt voor een politiek die de stad en haar bewoners overlaat aan de wonderen van de marktwerking met de bekende gevolgen van onbetaalbare huur- en vastgoedprijzen en overlast door het ongetemde toerisme. Jammer genoeg zijn in de stadsdelen Oost en West, waar GroenLinks bestuurlijke verantwoordelijkheid draagt, weinig klaverblaadjes te ontdekken als het gaat om het tegenhouden van het gentrificatiebeleid. 

Linkse lente?
Bij alle opluchting over het uitblijven van de  PVV catastrofe moeten we toch ook beseffen dat dit niet het moment is om te feesten. De winst van de ‘Jessiah’, zoals The Guardian Jesse Klaver heeft gedoopt, geeft weinig reden voor de hoop op een progressieve lente in Nederland. De ervaringen met GroenLinks binnen het stadsbestuur en de stadsdeelbesturen in Amsterdam werpen de vraag op of de declamaties over een ander sociaal-economisch beleid meer zijn dan politiek theater. En stel dat GroenLinks de vierde partij wordt in een regeringscoalitie die verder bestaat uit VVD, CDA en D66: dan was het maar een hele korte linkse lente geweest. 

Wat dan? Alt-Right of Alt-Left
Zelf initiatieven nemen, het heft in eigen hand nemen. Onderlinge solidariteit vorm geven; de stad terug veroveren; collectieven en coöperaties rond onderwijs, werk, wonen en zorg opzetten. Niet als het zoveelste uberhippe bedrijfje met een prachtig business plan, maar als een sociaal initiatief waarin je zonder geldmotief samenwerkt, waar niemand privé beter van hoeft te worden, behalve wij allemaal. Traditioneel zijn dit de sterke kanten van progressief politiek activisme. 

Door ons blind te staren op de ‘oplossingen’ van technologie en start-up cultuur hebben we het veld voor alternatieve politiek voor een groot deel aan extreem rechts overgelaten. Het momentele succes van de zogenoemde alt-right beweging heeft er alles mee te maken dat zij veel beter dan hun linkse collega’s begrijpen dat sociale verandering een luchtkasteel blijft zolang je met je visie op een betere wereld niet ook het oude machtscentrum van de staat weet te veroveren. 

De komende vier jaren kunnen wij het beste wijden aan het bouwen van een vernieuwde alternatieve beweging, die protest en woede weet te verenigen met de veelvoudige emancipatorische projecten van de nieuwe generatie activisten. Uiteindelijk zou dit het meest effectieve middel zijn om buitenparlementair de druk op te bouwen die de komende Jessiah (of zijn potentiële opvolg(st)er) op koers naar een werkelijke linkse lente kan houden. 

Wij hebben idealen van een betere, vrijzinnige, kosmopolitische, rechtvaardige, solidaire wereld; laten we die zoveel mogelijk concreet maken en ons niet laten intimideren door deze verkiezingsuitslag.