Cinema Egzotik

Cinema Egzotik is het cultprogramma van regisseur Martin Koolhoven en Ronald Simons (EYE-programmeur en hoofdredacteur The Cult Corner), dat inmiddels vijf jaar bestaat. Maandelijks presenteren zij in EYE uit de collectie opgediepte rariteiten en onderschatte genrejuweeltjes uit de filmgeschiedenis. De hoofdfilms worden altijd voorzien van inleidingen en toepasselijke trailers. 
Amsterdam Alternative sprak met Martin en Ronald over het programma van Egzotik en andere zaken.

Wanneer zijn jullie begonnen met Egzotik?
Ronald: In de OT301 op de Overtoom programmeerde ik jaren geleden een maandelijkse double bill cultavond met films als For Your Height Only, Near Dark en Star Crash. Martin nam op een gegeven moment contact met me op en vroeg of hij eens per drie maanden mee mocht doen, zo ontstond ‘De Keuze van Koolhoven’. Martin vroeg ontwerper Hajo de Boer om maandelijks een affiche te maken, en we zijn nu nog steeds een team met z’n drieën.
Martin: Mij frustreerde het dat genrefilms in Nederland vaak niet serieus genomen werden. Daarom wilde ik ze laten zien aan vrienden en collega’s. Dat is dus uit de hand gelopen.
Ronald: De eerste ‘Keuze van Koolhoven’ was trouwens op 25 januari 2009 met twee films van Enzo Castellari, een van onze lievelingsregisseurs.
Martin: Ik heb zelfs een van mijn zoontjes naar hem vernoemd.
Ronald: Twee jaar later sloten we ons programma in de OT301 af met Keoma (1976), wederom een film van Castellari. Een paar maanden later werden we gevraagd om onze double bill op 35mm te programmeren in De Balie. We hebben toen de titel Cinema Egzotik gekozen. Egzotik is Turks voor buitenissig. In april 2011 begonnen we met een double bill van Brian De Palma. Vanaf de opening van EYE (2012) zijn we maandelijks daar gaan programmeren.

Vanwaar de overstap van de OT301 naar De Balie en later naar EYE? Past het alternatieve en kleinschallige van de OT301 niet beter bij jullie films? 
Ronald: EYE heeft niet alleen de mogelijkheid om 16mm, 35mm en 70mm te vertonen, maar heeft ook een filmarchief van 40.000 titels, dus daar kunnen we al onze genrejuweeltjes uit plukken. Mochten ze een must have niet in het archief hebben, dan halen we die uit het buitenland, zoals we dat onlangs deden met They Call Me Trinity met Bud Spencer. 
Martin: Ik vond het vooral frustrerend dat we op de Overtoom de films niet écht konden vertonen zoals ze bedoeld zijn: op 35mm. Hoe cool is het om sommige films die je alleen op een gare VHS-scan hebt gezien nu op glorieus en chique 35 mm te zien?

Wat maakt Egzotik zo bijzonder?
Ronald: Zoals gezegd: films horen op het grote doek, en liefst in 16mm, 35mm en 70mm (op celluloid). We proberen in ons programma ‘oude’ films op te nemen die we zelf nog graag op het witte doek willen zien. Dat kan een miskend meesterwerk zijn als Body Double (1984) of een guilty pleasure die we vroeger hebben gezien en nu in de spotlights zetten.
Martin: Het is ook bijzonder dat we altijd een double bill hebben.
Ronald: Cinema Egzotik is de enige vaste double bill filmavond op 35mm in Nederland. Ook zijn we de enige filmavond die vooraf oude trailers vertoond in de sfeer van het thema van de avond. Aanstaande maart hebben we bijvoorbeeld Revenge Night met Ms 45 en Sympathy for Mister Vengeance, en vooraf vertonen we de 35mm trailers van De Maagdenbron (1959), Straw Dogs (1971), Cape Fear (1991) en Old Boy (2003). Onze smaak ligt sterk bij genrefilms met een eigen smoel. Dat gaat van film noirs uit de jaren veertig via zombiefilms uit de jaren zeventig naar thrillers uit de jaren negentig. Genredefiniërende regisseurs als Mario Bava, Brian De Palma, John Carpenter, Sam Peckinpah, Dario Argento, John Millius, Walter Hill en Sergio Corbucci zijn grote helden en hun werk is in ieder geval al (vaker) langs geweest.
Martin: Het is elke keer weer een uitdaging om een goede combinatie te vinden want het is belangrijk is dat er een link is tussen de films en dat de tweede goed aansluit bij de eerste.

Jullie voorzien de films altijd van een persoonlijke inleiding. Dat lijkt me ook iets wat jullie programma vrij uniek maakt in Nederland. Waarom doen jullie dat?
Ronald: Cinema Egzotik moet voelen als filmavondje bij Koolhoven en Simons op de bank met een biertje en een bakkie chips. Wij vertellen vooraf waarom we de films hebben geprogrammeerd en geven daarbij wat buitenissige nerdfeitjes om de films in filmhistorisch perspectief of binnen hun specifieke genre of oeuvre te plaatsen.
Martin: Ik wil gewoon graag vertellen waarom iets bijzonder is. Ik ben uiteindelijk gewoon een filmdominee.
Ronald: Beide films leiden we in voorafgaand aan de film. We hebben geen vaste formule, maar bedenken steeds twee films binnen een bepaald genre, thema of van dezelfde regisseur of scenarist. Je ziet pas tijdens het kijken van de tweede film hoe de wisselwerking precies verloopt, dat kun je nooit helemaal van te voren uitstippelen. Het kan op vele niveaus zijn: script, editing, mise-en-scene of nog simpeler: je ziet een acteur opgroeien tijdens een avond.

Ontstaan er dan ook gesprekken of discussies of is het echt een monoloog?
Ronald: Iedereen mag roepen wat hij wil. De zaal zit überhaupt vol met filmnerds die het allemaal beter denken te weten. Maar wij zitten natuurlijk bovenop die apenrots. We zijn gepokt en gemazeld en kunnen wel tegen een stootje.

Wat vinden jullie van het film aanbod in Amsterdam?
Ronald: Amsterdam heeft een zeer groot aanbod van bioscopen en filmtheaters die naast reguliere programmering van premièretitels ook bijzondere programmering brengen. Variërend van retrospectieven tot filmfestivals tot single screenings met Q&A’s met interessante makers. Daarnaast zijn er ook underground filmavonden waar vanaf dvd of blu-ray bijzondere films worden vertoond. Maar hoe meer, hoe beter natuurlijk. Films op groot doek kijken met je vrienden is toch het leukste wat er is.

Besteden jullie trouwens ook aandacht aan Nederlandese speelfilms?
Ronald: We hebben de afgelopen drie jaar een speciale editie van Cinema Egzotik gepresenteerd op het Nederlands Filmfestival in Utrecht met films als De Mantel der Liefde, Andy, Bloed en Blond Haar en de Belgisch/Nederlandse misdaadparel Wildschut. De Nederlandse film loopt niet over van de genrefilms, dat is jammer. Het aantal Nederlandse science-fiction of fantasyfilms is bijvoorbeeld op een paar handen te tellen helaas. Maar we vertonen ze dus wel jaarlijks.

Hoe kiezen jullie de films voor jullie programma? Zijn er bepaalde criteria? 
Ronald: We gooien steeds opnieuw al onze wensen op tafel en gaan dan samen puzzelen om tot een droomdoube-bill te komen. Vaak vechten we allebei voor één van de titels van de avond totdat de ander overstag gaat.
Martin: Ik ben gelukkig de sterkste, dat helpt.

Wat kunnen we voor de komende weken of maanden verwachten van Egzotik?
Ronald: De komende maanden wordt het Sherlock Night met The Private Life of Sherlock Holmes (1970) en Young Sherlock Holmes (1985), Revenge Night met Ms 45 (1981) en Sympathy for Mister Vengeance (2002) op het programma en in april gaan we de 4K restauratie van Suspiria (1977) van Dario Argento als eerste in Nederland vertonen, dus dat wordt een mooie avond.