Use the buttons to browse through the AA articles archive or to find out more about the newspaper and distribution.
28/10/2015 / Issue #003 / Text: Elisabeth Schrammeyer

Stichting ADM Leeft

Stichting ADM Leeft heeft ten doel het behoud van de natuurlijke omgeving op en rondom het voormalige ADM terrein gelegen in Havens West te Amsterdam.
In de bijna 18 jaar dat de huidige ADM gemeenschap op het terrein verblijft is er een bijzondere natuurlijke leefomgeving gegroeid. Waar in het begin er alleen een paar grote lege gebouwen, grasland en haven was zijn er inmiddels minstens 20 verschillende habitat types. Doordat er verschillende leefgebieden zijn, vinden veel plant- en diersoorten hier hun thuis. Zoals de beschermde ijsvogel, koekoek, water- en dwergvleermuis, roerdomp, nachtegaal, havik, rugstreeppad, riet-orchis en vele andere soorten.

ADM natuur-haven
Toen de ADM gebouwd werd in de jaren ‘60 (op met zand opgespoten land) was het omringd door agrarisch land. Oude luchtfoto’s laten het ADM terrein zien tussen boerderijen, weilanden en houtwallen. De scheepsbouw activiteiten op het ADM (Amsterdamsche Droogdok Maatschappij) zijn in 1977 gestaakt. Van 1987 tot 1992 en van 1997 tot heden was het gekraakt en in gebruik voor culturele, kunstzinnige en sociale doeleinden. Sindsdien kon de vegetatie op een natuurlijke en spontane manier haar weg vinden met alleen subtiele invloed van de ‘ADM mens-soort’.

Toen de huidige gebruikers arriveerden in oktober in 1997 graasden er nog koeien in de polders ‘voor het hek’ op de zuidelijke helft van het terrein. In 2004 werd er een natuurwaardenevaluatie gemaakt en toen was het ADM nog omringd door moerassige en ruige gronden waar flora en fauna van de oude agrarische landen alsook de geimporteerde duin/zandgrond soorten goed konden gedijen. Sindsdien kwamen de industrieële activiteiten van het Havenbedrijf dichter rondom het terrein en nu worden de open gebieden regelmatig gemaaid om vegetatie-vorming tegen te gaan. Vooral de dieren die eerst hun thuis om het ADM heen vonden worden nu gedwongen om naar het ADM-terrein te verhuizen nu de structuurrijkdom genoeg leefgebieden biedt voor veel verschillende soorten.

Ecologisch hoofd structuur
Als je de ADM van boven bekijkt dan zie je dat het onderdeel is van een natuurlijke ‘gang’ die vanaf het natuurgebied de Bretten loopt naar het Noordzeekanaal - voor vogels is het dan zelfs een kleine oversteek naar de natura 2000 gebied in de polders van WestZaan. Het terrein van het ADM is een eiland van groen in een industrieel landschap. De meer dan 20 Ha land heeft veel typen leefgebied (bijvoorbeeld bos met struiken-laag, bosrand, weide met gras en kruiden, struweel, moerassig riet, tijdelijke poelen enz.). Onderdeel van het perceel is ook een ondiep haventje met brak-water, een paar riet eilandjes en een een met riet begroeide oever-zone. Afgesloten van het haventje is er ook een zoetwater poel, beschermd tegen de wind en ook omringd door een rieten oever-zone.

De onafhankelijke natuurwaardenevaluatie die in 2004 is uitgevoerd, bevestigt dat ‘het terrein door haar ligging en grote variatie in leefgebieden, belangrijk is voor flora en fauna en dat het unieke potenties heeft voor de natuur.’  De natuurwaarde van het ADM in haar huidige situatie elf jaar later, wordt momenteel onderzocht. We verwachten dat de bijna 30 beschermde soorten die toen gevonden er nu nog steeds zijn en dat de biodiversiteit alleen maar toegenomen is.

De ligging van het ADM, het feit dat de vegetatie al 18 jaar ongemoeid kan groeien en de structuurrijkdom maken dat het terrein (en wateren) als leefgebied voor plant en dier overvangbaar is in het Havengebied. Daarnaast bied het een voorbeeld functie van hoe mens en natuur symbiotisch met elkaar kunnen leven en hoe een industrieel gebied zoals de Haven van Amsterdam niet een natuur-arm gebied hoeft te zijn.

Natuur zou moeten wijken voor geld
De huidige plannnen van de eigenaar van het ADM-terrein – waarvan wij vermoeden dat deze enkel tactiek zijn om de ADM gemeenschap te verwijderen om het daarna door te kunnen verkopen met grote winst –  vormen een grote bedreiging voor de natuurwaarden van het ADM ecosysteem.

Vleermuizen jagen in de grote loods en boven de zoetwaterpoel, rugstreeppadden leven in open met gras begroeide plekjes, de roerdomp schuilt in het riet, de havik nesteld in het bos – om een aantal voorbeelden te noemen. Als het terrein ontwikkeld zou worden, bouwrijp gemaakt zou worden, dan zou het bos, de loods, het poeltje allemaal verdwijnen. Dit mag niet zo maar, want veel van de dieren die hier hun vluchtplaats zoeken zijn beschermd door de Flora en Faunawet. Eerst moet onderzoek gedaan worden, en moet een ontheffing aangevraagd worden.

Helaas trekt de eigenaar zich hier niet zo veel van aan. Toen hij besloot een bouwweg te gaan maken op het voor terrein midden in het vogel broedseizoen, ging zijn aannemer zo maar aan de slag met het kappen van bomen met een grote shovel,  zonder enig natuur onderzoek te verrichten. Na een noodsein vanuit het ADM gemeenschap werd een ecoloog ingeroepen die het werk prompt stopte: “Het is midden in het vogel broedseizoen – dit gaat niet door, en er leven hier rugstreeppadden dus je mag niet zomaar aan het werk.”

Voordat concrete plannen gemaakt kunnen worden moet er eerst een grondig inventarisatie gedaan worden naar de natuurwaarden op het terrein. Dit moet gebeuren volgens een vastegestelde standaard procedure op een aantal momenten gedurende minstens een jaar, daarna kan er pas een ontheffing aangevraagd worden,  die overigens alleen verleend wordt als er een groot algemeen belang is.

Als de Gemeente, Provincie en Haven echt een dynamisch, veelzijdig, adaptief en metropolitaan “haven ecosysteem” willen realiseren in 2030, zoals geschreven in de HavenVisie 2030, moet het ADM behouden worden als natuur-haven: als brongebied en refugium voor beschermde soorten en als onderdeel van het Ecologische Hoofd Structuur.

Update
Na meer dan 18 jaar eisen de eigenaren (vastgoed bedrijven Chidda b.v en Amstellimmo b.v. - erfgoed van wijlen Bertus Lüske) dat de bewoners en gebruikers van de ADM het terrein verlaten. Het voorgaande kort geding hebben de bewoners echter gewonnen. De voorzieningenrechter oordeelde dat “het belang van de gebruikers op dit moment zwaarder weegt dan het belang van Chidda c.s. bij ontruiming.”

Chidda c.s. zijn tegen dit vonnis in hoger beroep gegaan. Zij stellen wel spoedeisend belang te hebben. Wij van de ADM betwijfelen dit, mede omdat er nog geen ecologisch inventarisatie is begonnen (wat minstens een jaar moet duren) en nog geen ontheffingen Flora en Faunawet aangevraagd. Er loopt ook nog een bodemprocedure voor ontruiming.