Use the buttons to browse through the AA articles archive or to find out more about the newspaper and distribution.
21/10/2015 / Issue #001 / Text: Nienke Jansen

Autonomie door tegenspraak

In april 2014 lanceerde de vereniging Eerste Hulp bij Kunst het boek Autonomie door Tegenspraak. Het boek is geschreven voor iedereen die een hart heeft voor plekken in de stad die afwijken van de standaard, niet wordt gedreven door financiële motieven en waarin autonomie, zelforganisatie en collectief eigendom belangrijke waarden zijn. Inmiddels anno 2015 zijn de Valreep en het Slangenpand ontruimt, staat Villa Friekens op de lijst en ontvangt ADM brieven en bezoekjes van de deurwaarder.

Het straatbeeld en de beleving van de binnenstad wordt gedomineerd door hotels, pendelbussen en toeristen. Kunstenaars en bottom up initiatieven worden gebruikt voor het opwaarderen van buurten en stadsdelen. Zij mogen tijdelijk bloeien en functioneren als citymarketingtool voor de creatieve stad Amsterdam om vercommercialisering van publieke ruimte en vierkante meters te legitimeren. Iedere vorm van tegenspraak wordt effectief tegengewerkt met vergunningen, regels, voorwaarden en wetgevingen. Initiatieven die demonstreren tegen de huurexplosie, de huidige uitwerkingen van de democratie of het on humane handelen van de overheid en medeburgers tegen de mensenrechten worden door de gemeente en overheid systematisch gedepolitiseerd en ontruimt als ongedierte.

Initiatieven zoals ADM, Vrankrijk, Plantage Doklaan, Ruigoord, Vondelbunker, OT301, OCCII, Zaal100 en Fort van Sjakoo zijn bronnen van kennis en inspiratie. Deze initiatieven ondersteunen, hosten en stimuleren mensen na te denken en te werken aan een artistieke en/of politieke agenda, nieuwe sociale constructies, alternatieve economieën en bewustzijnverruimende concepten.

Het boek Autonomie door tegenspraak is een naslagwerk met teksten en afbeeldingen van OT301 en andere soortgelijke initiatieven uit Amsterdam en het buitenland. Woon of werk je in een vergelijkbare plek of wil je iets vergelijkbaars opzetten en ben je geïnteresseerd in vragen zoals bijvoorbeeld: Wat is de rol van autonomie binnen OT301 en hoe behoud zij deze? Waarom werken wij met een verenigings structuur? Wat is de rol van zelfwerkzaamheid en hoe organiseren wij dit? Wat is de rol van initiatieven zoals OT301 in de toekomst? Dan biedt dit boek zeker bruikbare inzichten en informatie.

In het boek beschrijven we herkenbare problemen en doen aanzetten tot oplossingen. Het is tevens opgedragen aan de subcultuur in Amsterdam, die we met dit boek niet alleen willen documenteren maar ook een toekomst willen geven. Het beschrijft onze collectieve worsteling met grote vragen en veranderingen, zowel in de maatschappij als onze eigen organisatie, maar ook onze strijdlust en ons optimisme. Het is daarmee het verslag van een zoektocht en een onderzoek, een archief document en een naslagwerk, wisselt kennis en ervaringen uit en zoekt naar nieuwe manieren om subcultuur, experiment en radicale politiek met elkaar te verbinden. Het boek bestaat uit drie delen, die grofweg corresponderen met drie momenten in de tijd: het eerste deel beschrijft waar we nu staan, het tweede waar we over dertig jaar misschien zijn, en het derde waar we vandaan komen.

Het eerste deel van het boek bestrijkt de periode van 2011 tot en met 2013, waarin we onder de noemer ‘Overhaal’ hebben gewerkt aan de professionalisering van de organisatie en de inhoudelijke verbreding en verdieping van het collectief. Wat betekenen de begrippen ‘autonomie’, ‘zelforganisatie’ en ‘collectief eigendom’ voor ons, en hoe integreren we die in onze visie en organisatie? Hoe ziet de subcultuur (het woord subcultuur blijft lastig omdat het zo’n breed woord is) in New York, Hamburg en Bern er uit? Wat kunnen we leren van andere panden in Amsterdam of Rotterdam? Deze en meer vragen hebben we de afgelopen drie jaar als collectief onderzocht, in brainstorms en discussies, waar naast leden ook mensen van buiten de vereniging aanschoven. Gebruikmakend van de recente politieke theorievorming plaatsten we al deze gesprekken in een kritisch kader, en gaan we na welke noties van autonomie, zelforganisatie en collectief eigendom in de toekomst bruikbaar zouden kunnen zijn voor OT301 en andere initiatieven in de stad. We sluiten dit deel af met een rondgang langs verschillende alternatieve plekken in Amsterdam, die hun relatie tot OT301 beschrijven, en een schets geven van hoe zij zichzelf zien binnen de subcultuur van Amsterdam, nu en in de toekomst.

In het tweede deel van het boek blikken we vooruit. We benaderden een aantal schrijvers, kunstenaars en denkers om een toekomstvisie uit te werken. In welke richting ontwikkelt de maatschappij zich, welke consequenties heeft dit voor OT301 en hoe kunnen we hierin ingrijpen?

Geert Lovink, universitair hoofddocent Nieuwe Media aan de Universiteit van Amsterdam, stelt dat het claimen van fysieke ruimte allang niet meer de frontlinie vormt, nu moderne middelen voor communicatie – en controle – niet alleen de stedelijke ruimte om ons heen veranderen, maar ook onszelf. Hij roept op om elke vorm van nostalgie achter ons te laten, en progressieve organisatievormen te bedenken en implementeren. Zelf doet Lovink met het concept ‘orgnet’ hiertoe een aanzet.

Schrijver Daniël Rovers deed veldonderzoek in OT301 en de buurt en schreef hierover een kort verhaal. In ‘1 hele grote dissonant, oftewel: Hoe OT301 aan zijn einde kwam’ laat hij zien hoe het. OT301 zou kunnen vergaan wanneer commercialisering en gentrification zich doorzetten, maar ook hoe de plek een dissonant zou kunnen blijven in het overgereguleerde stadslandschap.

Ook Bart Stuart en Klaar van de Lippe, een kunstenaars duo dat een vaste werkplek heeft op het NDSM-terrein, stellen de vraag wat een ongepolijste plek als OT301 midden in een vastgoed paradijs betekent.

Elke Uitentuis, tot slot, beschrijft het Wij Zijn Hier-collectief de effecten van privatisering van de openbare ruimte op het handelen van het individu. Ook zij stelt een nieuwe vorm voor waarin autonomie, zelforganisatie en collectief eigendom een plek zouden kunnen krijgen.

In het derde en laatste deel van het boek wordt de ontstaansgeschiedenis van de vereniging Eerste Hulp Bij Kunst en het pand OT301 beschreven. Het voert de lezer langs de kraak in 1999, het eerste huurcontract en ten slotte koop van het pand in 2006, en de moeilijke keuzes die de vereniging heeft moeten maken gedurende deze periode, soms ten koste van ideologische standpunten. De tekst is aangevuld met korte interviews met directe betrokkenen in diverse fasen van het proces, onder meer afkomstig van de politiek, Bureau Broedplaatsen en Triodos Bank, en ruim voorzien van cijfermateriaal uit de periode 1999 tot 2014. We sluiten het boek af met een groot beeldverslag van bijna vijftien jaar EHBK en OT301 •

Specs:
368 Pages // 17 x 24 cm // Hardcover
ISBN 978-90-817864-1-6
Order: www.abnormaldataprocessing.com